Średnia roczna wysokość inflacji w Polsce w 2022 roku wyniosła według GUS 14,4%, przez co finanse większości polskich rodzin uległy uszczupleniu. W najtrudniejszym położeniu znaleźli się kredytobiorcy, którzy w wyniku podnoszenia stóp procentowych zostali zmuszeni do płacenia wysokich rat kredytów hipotecznych i gotówkowych. W podobnej sytuacji znalazły się firmy. Jak inflacja wpływa na wartość zobowiązań?

Inflacja a windykacja – jak wpływa na wysokość długu?

Inflacja nie ma bezpośredniego wpływu na wysokość długu, lecz pośrednio wpływa na sytuację dłużników i wierzycieli. Dłużnik ma większe trudności ze spłacaniem zobowiązań ze względu na wzrost kosztów życia lub prowadzenia działalności gospodarczej, a wierzyciel z każdym miesiącem traci coraz więcej, gdyż wartość zaległych wierzytelności spada. Podnoszenie stóp procentowych przez NBP nie wpływa na samą wysokość długu w przypadku kredytów ze zmiennym oprocentowaniem, lecz zwiększa wysokość należnych odsetek.

W okresie wysokiej inflacji wierzycielom zależy na jak najszybciej windykacji, by uniknąć straty wartości pieniądza. Zbyt długie zwlekanie ze ściągnięciem długu może doprowadzić również do podniesienia ryzyka niewypłacalności i upadłości dłużnika.

Jakie są konsekwencje dla wierzycieli?

Główną konsekwencją inflacji dla wierzycieli jest obniżenie wartości pieniędzy, których nie zapłacił im dłużnik. Nawet gdy wierzycielowi uda się odzyskać zaległe pieniądze, ich wartość będzie mniejsza niż w przypadku zapłacenia rat, rachunków lub faktur w terminie. Wierzyciel może jednak zgodnie z prawem domagać się zapłacenia wyższych odsetek karnych.

Czy długi wzrastają w wartości?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami długi automatycznie nie zwiększają wartości nominalnej z powodu inflacji. Rośnie jedynie wysokość należnych odsetek. Istnieje możliwość dokonania waloryzacji sądowej długu, lecz takie żądanie nie może wyjść od przedsiębiorcy, jeśli dług powstał w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Złożenie wniosku o waloryzację sądową długu nie gwarantuje skuteczności działania. Sąd może oddalić wniosek w całości, jeśli uzna go za bezzasadny. Waloryzacja do tej pory miała miejsce jedynie na przełomie lat 80. i 90. XX wieku, gdy Polskę dotknęła hiperinflacja.

Co powinni wiedzieć wierzyciele?

Wierzyciele powinni pamiętać, że w przypadku, gdy zależy im na jak najszybszym odzyskaniu części pieniędzy, mogą zdecydować się na sprzedaż długu. Wtedy jednak tracą zwykle od 10 do 50% wartości przeterminowanej faktury. Równie dobrze wierzyciel może skorzystać z ulgi za złe długi w PIT, CIT i VAT. 

Ulga za złe długi przysługuje przedsiębiorcom, którzy nie otrzymali zapłaty za fakturę w terminie 90 dni od daty upływu terminu zapłaty wskazanego na fakturze. Ulgę stosuje się przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy. Jeśli chcesz z niej skorzystać, szczegółowych wyjaśnień udzieli Ci doradca podatkowy Lublin. Doradca podatkowy wykonuje zawód zaufania publicznego i ma wysokie kwalifikacje potwierdzone zdanym egzaminem państwowym. Obowiązuje go tajemnica zawodowa, dlatego nie może informować nikogo o problemach z odzyskaniem wierzytelności i trudnej sytuacji finansowej przedsiębiorcy, który nie otrzymał płatności za wykonane usługi lub dostarczone towary. Ponadto w razie problemów z urzędem skarbowym doradca może występować jako pełnomocnik w postępowaniu podatkowym lub kontrolnym.

Inflacja a zabezpieczenie interesów – jak wpłynie na windykację?

Aby zabezpieczyć swoje interesy na wypadek wystąpienia wysokiej inflacji, warto zawierać nowe umowy z klauzulą waloryzacyjną. Taka klauzula coraz częściej pojawia się w umowach z operatorami sieci komórkowych. Zgodnie z nią wysokość świadczenia pieniężnego może ulec zmianie o wskaźnik inflacji, co chroni interesy przedsiębiorcy. W klauzuli można odwołać się nie tylko do wskaźnika inflacji, np. do wartości przeciętnego wynagrodzenia w zależności od treści całej umowy.

W przypadku gdy zawiera się umowę z konsumentem, klauzula waloryzacyjna zawsze powinna mieć jasny i precyzyjny charakter. Konsument powinien dokładnie zapoznać się z jej treścią. W przeciwnym razie przedsiębiorca naraża się na zarzuty o stosowanie klauzul abuzywnych, czyli niedozwolonych.