Zasady naliczania składki zdrowotnej to jedna z kluczowych zmian Polskiego Ładu. Przedsiębiorcy opodatkowani według skali podatkowej/podatkiem liniowym zapłacą składkę proporcjonalną do dochodu, natomiast opłacający ryczałt składkę w wysokości uzależnionej od wielkości uzyskiwanych przychodów. Jeżeli podstawa wymiaru składki spadnie poniżej minimalnego wynagrodzenia, bądź firma przyniesie stratę, to i tak składka miesięczna wyniesie minimum 270,90 zł. tj. 9% minimalnego wynagrodzenia. Od nowego roku składki zdrowotnej nie będzie można odliczyć od podatku zatem Ci, którym zależy na odliczeniu  składki za grudzień 2021 r, powinni uregulować ją do końca 2021 r. Na przekazanie deklaracji  i opłacenie składki przedsiębiorca będzie miał czas do 20 dnia następnego miesiąca.

*Stawki wyliczone na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale 2020r, włącznie z wypłatami z zysku (5656,51zł). Przedstawione składki zostaną zaktualizowane po podaniu danych bieżącego roku.

Zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej

Dotychczas na ubieganie się o zwrot nadpłaconych składek przedsiębiorca miał 5 lat. W Nowym Ładzie nadal zwrot będzie przysługiwał, ale można wystąpić o niego tylko w ciągu miesiąca od upływu terminu na złożenie zeznania podatkowego, czyli do końca maja danego roku. Wnioski złożone po terminie nie będą rozpatrywane. Podstawę wymiaru składek i należną składkę na ubezpieczenie zdrowotne można skorygować nie później niż do końca drugiego miesiąca.

Ulga prorodzinna

Zwrot ulgi dopuszczalny będzie wyłącznie do wartości składek ZUS, z pominięciem składek płaconych na ubezpieczenie zdrowotne. Biorąc pod uwagę, że składka zdrowotna w przypadku wielu podatników zostanie znacząco podwyższona oraz nie będzie odliczana od podatku, spowoduje to ograniczenie w stosowaniu ulgi prorodzinnej. 

Wysokość składki zdrowotnej dla przedsiębiorców na skali

Dotychczas przedsiębiorca płacił 9% składkę liczoną od podstawy ustalonej jako 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego. Niezależnie ile wynosił jego dochód składka miała tę samą wartość. Od nowego roku będzie liczona indywidualnie od osiągniętego dochodu. Podstawę składki, czyli dochód wyliczymy, odejmując od przychodu koszty jego uzyskani i składki ZUS opłacone w danym miesiącu – wyłącznie emerytalna, rentowa, chorobowa, wypadkowa. Zapłacona składka zdrowotna nie będzie podlegała odliczeniu od podatku dochodowego. Osoby rozliczające się na zasadach ogólnych skorzystają z wyższej kwoty wolnej od podatku, podniesionej do 30 tys. zł podwyższonego pierwszego progu podatkowego – 120 tys. zł. i ulgi dla klasy średniej, co ma zniwelować brak prawa do odliczeń.

Wysokość składki zdrowotnej u przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych

Miesięczny dochód	Wysokość składki zdrowotnej
Do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę – 3010 zł w 2022 roku	270,90 zł
5 000 zł	450 zł
8 000 zł	720 zł
10 000 zł	900 zł
12 000 zł	1.080 zł

Przykład: Jeżeli dochody miesięczne przedsiębiorcy w 2021 roku wyniosą 10.000 zł, to zapłaci on 381,81 zł składki zdrowotnej z czego 328,78zł (7,75%) może odliczyć od zaliczki na podatek dochodowy. Przy takich samych dochodach w 2022 roku zapłaci 900 zł składki zdrowotnej i nie będzie miał prawa do jej odliczenia.

Składka zdrowotna 2022 – podatek liniowy

Dla podatników rozliczających się liniowo składka zdrowotna wyniesie 4,9% dochodu (nie może być niższa niż 270,90 zł). Nie będzie możliwości jej odliczenia.

Wysokość miesięcznego dochodu	Wysokość miesięcznej składki zdrowotnej
do 5 510 zł	270,90 zł
8 000 zł	392 zł
10 000 zł	490 zł
13 000 zł	637 zł
15 000 zł	735 zł
20 000 zł	980 zł
30 000 zł	1 470 zł

Przykład: Jeżeli dochód z działalności opodatkowanej liniowo w danym miesiącu wyniesie 10 000 zł, składka zdrowotna będzie równa 4,9% tej kwoty, czyli 490 zł, ale jeśli dochód przedsiębiorcy w danym miesiącu wyniesie 5 000 zł, składka zdrowotna to nie 245 zł (4,9% z tej kwoty) tylko 270,90 zł.

Działalność gospodarcza opodatkowana ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych

Obecnie składka zdrowotna dla ryczałtowców wynosi 381,81 zł miesięcznie, ale częściowo jest finansowana z podatku, stanowi więc obciążenie 53,03 zł. Nowe zasady zaczną obowiązywać od lutego 2022 r., kiedy to wysokość składki zdrowotnej ryczałtowców będzie zależna od przychodów oraz przeciętnego wynagrodzenia. Zapłacona składka zdrowotna nie będzie podlegała odliczeniu od należnego ryczałtu.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku znane będzie w styczniu 2022 roku zatem aktualnie nie możliwe jest podanie dokładnej wysokości nowej składki zdrowotnej przy ryczałcie. Poniżej przedstawię jej szacunkową wysokość.

W ostatnim kwartale 2020 r. takie wynagrodzenie wyniosło 5656,51 zł, zaś wysokość składki zdrowotnej dla przedsiębiorcy opodatkowanego ryczałtem od 2022 r. będzie wynosić 9% podstawy wymiaru, którą stanowić będzie:

• 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia według GUS przy rocznych przychodach nieprzekraczających 60 tys. zł (5656,51 zł x 60% x 9%= ok. 305zł)
• 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia według GUS przy rocznych przychodach w przedziale w przedziale od 60 tys. zł do 300 tys. (5656,51zł x 100% x 9% = ok. 509zł)
• 180 proc. przeciętnego wynagrodzenia według GUS przy rocznych przychodach przekraczających 300 tys. zł. ((5656,51zł x 180% x 9% = ok.916zł)

Jak ustalić próg przychodowy?

a) wziąć pod uwagę przychody za ubiegły rok i na ich podstawie obliczyć wysokość składki zdrowotnej, jednolitą dla wszystkich miesięcy w roku (dotyczy przedsiębiorców którzy prowadzili działalność gospodarczą przez cały poprzedni rok kalendarzowy),

b) Obliczając wysokość comiesięcznej składki zdrowotnej, przedsiębiorca sumować będzie przychody osiągnięte od początku roku i do momentu przekroczenia 60 000 zł stosować będzie jako podstawę 60% przeciętnego wynagrodzenia, po przekroczeniu tej kwoty 100% miesięcznego wynagrodzenia, a po przekroczeniu 300 000 zł – 180% miesięcznego wynagrodzenia.

Jeśli okaże się, że wysokość rocznej składki zdrowotnej jest inna niż suma składek opłaconych miesięcznie, przedsiębiorca będzie musiał uregulować niedopłatę bądź starać się o zwrot nadpłaty (w terminie do 30 maja).

Działalność gospodarcza opodatkowana w formie karty podatkowej

Od 2022 r. nikt nowy nie będzie mógł złożyć wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej. Opodatkowanie to będzie dotyczyć wyłącznie podatników, którzy korzystali z tej formy na dzień 31 grudnia 2021 r. (w tym nowe działalności założone w 2021 r.) i będą kontynuować stosowanie tej formy opodatkowania.

W nowym roku wysokość składki zdrowotnej będzie wynosiła 9% minimalnego wynagrodzenia i też nie będzie możliwości odliczenia jej od podatku. Przy założeniu, że wynagrodzenie to wyniesie 3 010 zł, kwota składki zdrowotnej będzie równa 270,90 zł.

Składka zdrowotna przy kilku działalnościach

Jeżeli przedsiębiorca prowadzi więcej niż jedną pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej, podatkiem liniowym albo podatkiem z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (IP Box), składka na ubezpieczenie zdrowotne będzie opłacana od sumy dochodów. W przypadku działalności opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, żeby ustalić limit przychodów warunkujących wysokość składki, przyjmuje się sumę przychodów z tych działalności.

Kilka tytułów do objęcia składką zdrowotną

Jeżeli przykładowo ubezpieczony prowadzi firmę jednocześnie pracując na etacie lub prowadzi firmę na emeryturze będzie opłacać: składkę zdrowotną z tytułu umowy o pracę lub emerytury w wysokości 9% podstawy wymiaru składki oraz składkę zdrowotną z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej – w wysokości i od podstawy wymiaru składki przewidzianej dla tej formy opodatkowania, którą wybrał w działalności.

Emeryt będzie zwolniony z opłacenia składki zdrowotnej, jeżeli jego emerytura nie przekroczy miesięcznie minimalnego wynagrodzenia za pracę i przychody z działalności nie przekroczą 50% kwoty najniższej emerytury, bądź podatek opłacany jest w formie karty podatkowej.  

Członek zarządu/prezes zarządu

Obecnie nie podlega składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Od 2022 roku przychody otrzymywane z tytułu wykonywania obowiązków członka/prezesa zarządu będą stanowiły podstawę do opłaty obowiązkowej 9% składki zdrowotnej.

Spółka komandytowa

Od nowego roku wspólnicy spółki komandytowej po wejściu w życie Polskiego Ładu będą płacić składki zdrowotne w wysokości zryczałtowanej. Składka ta będzie obliczana od podstawy stanowiącej kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego przez GUS. Przewiduje się, że kwota ta w 2022 r. wyniesie około 5 922 zł, zatem składka zdrowotna wynosiłaby około 533 zł miesięcznie (5922zł x 9% = ok 533zł). Wskazane wyżej zasady obliczania składki zdrowotnej będą również dotyczyć wspólników sp.k.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Udziałowiec sp. z o.o. nie podlega składkom na ubezpieczenia społeczne i składce zdrowotnej, chyba że spółka z o.o. jest jednoosobowa. W takim wypadku składka zdrowotna jest zryczałtowana (wg nowych zmian będzie to ok. 533 zł miesięcznie).

Składka zdrowotna – osoby współpracujące z JDG

Składka zdrowotna za osoby współpracujące wyniesie 9 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z IV kwartału poprzedniego roku. W 2022 będzie to ok. 533 zł miesięcznie. Pod pojęciem „osób współpracujących” rozumiemy osoby pomagające w rodzinnym biznesie np. mąż, żona.