Rezydencja podatkowa stanowi kluczowy element w określeniu obowiązków podatkowych osób fizycznych. Ustalenie rezydencji podatkowej bywa niekiedy skomplikowane, w szczególności w odniesieniu do osób, które prowadzą działalność zarobkową w kilku krajach.

W pierwszej kolejności należałoby wskazać, że zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej jako ustawa o PIT), osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w myśl obowiązujących przepisów, a konkretnie art. 3 ust. 1a ustawy o PIT, uważa się osobę fizyczną, która:

• ·       posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
• ·       przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Co istotne, aby zostać uznanym za rezydenta podatkowego, wystarczy spełnienie tylko jednej z wyżej wymienionych przesłanek.

Kwestia ośrodka interesów życiowych podatnika została poruszona  w objaśnieniach podatkowych Ministerstwa Finansów z dnia  29 kwietnia 2021 r.  Z objaśnień tych wynika przy tym, że: „Istnienie w Polsce ośrodka interesów życiowych oznacza posiadanie ścisłych powiazań osobistych lub gospodarczych z Polską. Każda z tych przesłanek podlega samodzielnej ocenie, co jest równoznaczne z tym, że wystarczy spełnienie którejkolwiek z nich, aby uznać, że podatnik posiada ośrodek interesów życiowych w Polsce.”.

Co za tym idzie, z objaśnień Ministerstwa Finansów można wywnioskować istnienie dwóch przesłanek, w oparciu o które należałoby dokonać oceny w zakresie istnienia ośrodka interesów życiowych podatnika w Polsce, tj. przesłankę osobistą (życiową) oraz gospodarczą (ekonomiczną).

Zdaniem Ministerstwa Finansów, w przypadku przesłanki osobistej: „Centrum, czyli „skoncentrowanie” interesów osobistych, należy rozumieć jako miejsce, z którym podatnik posiada ścisłe powiązania osobiste. Powiązania osobiste to występowanie więzi rodzinnych, towarzyskich, podejmowanie aktywności społecznej, kulturalnej, sportowej, politycznej, itp. W praktyce, czynnikiem branym najczęściej pod uwagę jest obecność w Polsce współmałżonka, partnera lub małoletnich dzieci.”

W odniesieniu do przesłanki gospodarczej Ministerstwo Finansów wskazało, że chodzi:
„(…) o miejsce, z którym dana osoba ma ścisłe powiązania ekonomiczne. W tym względzie należy wziąć pod uwagę przede wszystkim związki ekonomiczne osoby fizycznej z danym państwem, wśród których istotne są miejsce wykonywania działalności zarobkowej, główne źródła dochodów podatnika, posiadane inwestycje, majątek nieruchomy i ruchomy, zaciągnięte kredyty, konta bankowe, miejsce, z którego osoba zarządza swoim mieniem itd.”.

Czy zatem możliwym jest, aby podatnik posiadał więcej niż jeden ośrodek interesów życiowych?

Warto podkreślić, że kwestia stanowiła przedmiot niedawnego rozstrzygnięcia wyroku  Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 10 sierpnia 2023 r, sygn. I SA/Kr 579/23. W wyroku tym WSA w Krakowie stanął na stanowisku, że dokonując oceny, w którym z państw znajduje się centrum interesów osobistych i gospodarczych osoby fizycznej, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim związki osobiste i ekonomiczne osoby fizycznej z danym państwem, wśród których istotne są więzi rodzinne, towarzyskie, zatrudnienie, działalność polityczna, kulturalna i wszelka inna działalność, miejsce wykonywania działalności zarobkowej, źródła dochodów, posiadane inwestycje, majątek nieruchomy i ruchomy, zaciągnięte kredyty, konta bankowe, a także miejsce, z którego osoba zarządza swoim mieniem itd.

Jak wynika to również wprost z uzasadnienia ww. wyroku: „osoba może posiadać jedno centrum interesów życiowych, inaczej mówiąc – jedno ognisko domowe, albo może nie posiadać żadnego – w ocenie Sądu nie sposób jest posiadać jednocześnie dwóch ośrodków powiązań osobistych.”.

Oznacza to więc, że przy ocenie obowiązków podatkowych podatnika oraz ustaleniu gdzie podatnik ten posiada ośrodek swoich interesów życiowych niezbędna jest analiza konkretnej sytuacji podatnika. Niemniej, zgodnie z obowiązującym orzecznictwem, podatnik może mieć wyłącznie jeden ośrodek interesów życiowych.

Kontakt w zakresie porady podatkowej dotyczącej rezydencji podatkowej:

Kancelaria Podatkowa Andrzej Nowak Sp. z o.o.

Oddział Warszawa

E-mail: biurowaw@anowak.com.pl

Telefon: +48 25 682 30 44

Zapraszamy również do śledzenia naszych social media: