Umowa o pracę czy umowa zlecenie – co wybrać?
Wybór pomiędzy umową o pracę, a umową zlecenie to dylemat, z którym mierzą się zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Każda z tych form zatrudnienia wiąże się z określonymi prawami, obowiązkami oraz różnymi konsekwencjami podatkowymi i ubezpieczeniowymi. W poniższym artykule przeanalizujemy kluczowe różnice między tymi umowami oraz przedstawimy wskazówki w jaki sposób dokonać najlepszego wyboru, uwzględniając zarówno potrzeby pracodawcy, jak i pracownika.
Czym różni się umowa o pracę od umowy zlecenie?
Umowa o pracę jest regulowana przez przepisy Kodeksu pracy i daje pracownikowi szeroki zakres praw oraz ochronę zatrudnienia. W ramach tej umowy pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem, podczas gdy pracownik zobowiązuje się do świadczenia pracy na rzecz pracodawcy pod jego kierownictwem, w określonym miejscu i czasie.
Umowa zlecenie, z kolei, jest umową cywilnoprawną regulowaną przez Kodeks cywilny. Polega ona na zobowiązaniu się do wykonania określonych czynności na rzecz zleceniodawcy, ale bez tak ścisłej zależności od niego, jaka występuje w stosunku pracy. W przypadku umowy zlecenie nie występuje stały nadzór zleceniodawcy, a zleceniobiorca ma większą swobodę w realizacji powierzonych mu zadań.
Zalety i wady umowy o pracę
Należy wskazać, że zawarcie umowy o pracę oznacza nawiązanie tzw. stosunku pracy pomiędzy pracodawcą, a pracownikiem. W ramach tej formy zatrudnienia pracodawca posiada najwięcej obowiązków wobec pracownika, natomiast pracownik cieszy się szerokim zakresem praw.
Należy wskazać, że do podstawowych zalet zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę należą:
- stabilność zatrudnienia – umowa o pracę zapewnia pracownikowi większe poczucie stabilizacji, co jest szczególnie istotne dla osób szukających długoterminowego zatrudnienia;
- prawa pracownicze – pracownik ma prawo do płatnych urlopów, np. urlopu wypoczynkowego, urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, a także ochronę w razie choroby lub macierzyństwa;
- ochrona socjalna – zatrudnienie w ramach umowy o pracę wiąże się z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, co daje prawo do świadczeń emerytalnych, rentowych i zasiłków chorobowych;
- ścisła regulacja prawna – przepisy Kodeksu pracy chronią pracowników przed nieuzasadnionym zwolnieniem i nakładają na pracodawcę szereg obowiązków, takich jak zapewnienie odpowiednich warunków pracy.
Wadami zatrudnienia osoby w oparciu o umowę o pracę są natomiast:
- wyższe koszty zatrudnienia dla pracodawcy – umowa o pracę generuje większe koszty po stronie pracodawcy, związane z opłacaniem składek ZUS, urlopów oraz innych świadczeń pracowniczych;
- ograniczona elastyczność – dla pracodawcy zatrudnianie pracowników na umowę o pracę wiąże się z mniejszą elastycznością w zakresie czasu i miejsca wykonywania pracy;
- trudności z zakończeniem współpracy – rozwiązanie umowy o pracę jest bardziej sformalizowane i może wiązać się z okresem wypowiedzenia, odprawą lub wymogiem konsultacji z organizacjami związkowymi.
Zalety i wady umowy zlecenie
W przypadku zatrudnienia w oparciu o umowę zlecenie, zleceniobiorca nie jest podporządkowany swojemu zleceniodawcy, tak jak ma to miejsce w przypadku stosunku pracy. Z drugiej strony, zleceniobiorcy nie przysługują określone uprawnienia, które zostały przyznane pracownikom na gruncie Kodeksu pracy.
Co istotne, umowa zlecenie często dotyczy zlecenia wykonania określonej czynności. Może mieć charakter odpłatny albo nieodpłatny. Umowa zlecenie, podobnie jak umowa o pracę, wiąże się z obowiązkiem opłacania przez zleceniodawcę składki zdrowotnej. Może być wypowiedziana przez każdą ze stron i w każdym czasie.
Do zalet tej formy zatrudnienia należą:
- elastyczność – umowa zlecenie umożliwia większą swobodę co do czasu, miejsca i sposobu wykonania pracy. Może być atrakcyjna dla osób wykonujących prace dorywcze, studentów oraz freelancerów;
- niższe koszty dla podmiotu zatrudniającego – umowa zlecenie zazwyczaj generuje niższe koszty zatrudnienia, ponieważ nie wiąże się z koniecznością opłacania urlopów, a składki ZUS mogą być niższe lub, w pewnych przypadkach, całkowicie zniesione (np. w przypadku uczących się osób poniżej 26. roku życia).
- łatwość zakończenia współpracy – umowa zlecenie może być wypowiedziana w dowolnym momencie, co daje większą elastyczność w zarządzaniu zasobami.
Wadami zatrudnienia w oparciu o umowę zlecenie są:
- brak ochrony prawnej zleceniobiorcy – zleceniobiorca nie ma takich samych praw jak pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę, np. na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów nie przysługuje mu płatny urlop wypoczynkowy czy ochrona przed zwolnieniem;
- ograniczone prawa socjalne – umowa zlecenie nie zawsze zapewnia prawo do świadczeń emerytalnych i zdrowotnych, co może stanowić istotne ograniczenie dla osób szukających długoterminowej stabilności finansowej;
- mniejsza stabilność zatrudnienia – umowa zlecenie jest bardziej odpowiednia dla prac tymczasowych lub projektowych, ale nie zapewnia trwałości zatrudnienia, co może być wadą dla osób potrzebujących stałego źródła dochodu.
Kiedy wybrać umowę o pracę, a kiedy umowę zlecenie?
Decyzja o wyborze umowy zależy od specyfiki pracy, oczekiwań zatrudniającego oraz osoby podejmującej pracę. Poniżej przedstawiono kilka sytuacji, które mogą pomóc w podjęciu decyzji.
Umowa o pracę będzie lepszym wyborem, gdy:
- pracodawca potrzebuje osoby do długoterminowej współpracy w pełnym wymiarze godzin;
- charakter pracy wymaga ścisłej kontroli, stałego nadzoru i wykonywania zadań pod kierownictwem pracodawcy;
- pracownikowi zależy na stabilizacji oraz korzystaniu z pełnych praw pracowniczych, takich jak prawo do urlopu i ochrona socjalna.
Umowa zlecenie sprawdzi się lepiej, gdy:
- zatrudnienie ma charakter tymczasowy lub projektowy, a zleceniodawcy zależy na swobodzie zakończenia współpracy;
- zleceniobiorca potrzebuje elastyczności w zakresie miejsca i czasu pracy i nie oczekuje stabilizacji oferowanej przez umowę o pracę;
- obie strony chcą uniknąć kosztów i formalności związanych z umową o pracę, przy jednoczesnym zachowaniu swobody w zakresie realizacji zadań.
Podsumowanie
Wybór między umową o pracę a umową zlecenie zależy od indywidualnych potrzeb i charakteru współpracy. Umowa o pracę daje pracownikowi szeroką ochronę i stabilność, co jest istotne dla osób szukających długoterminowego zatrudnienia i zabezpieczenia socjalnego. Z kolei umowa zlecenie oferuje większą elastyczność i niższe koszty, co jest atrakcyjne w przypadku współpracy dorywczej, pracy projektowej lub pracy na określony czas.
Zarówno pracodawcy, jak i osoby podejmujące zatrudnienie, powinny dokładnie przeanalizować zalety i wady obu form zatrudnienia oraz dostosować wybór do specyfiki pracy i oczekiwań stron, aby podjęta decyzja była korzystna i zgodna z ich interesami.
Pamiętaj że dla bezpieczeństwa, najlepiej skontaktować się z doradcą podatkowym.
Zostaw kontakt do siebie
Doradca biznesowy skontaktuje się z Tobą
i wspólnie ustalimy czy i jak możemy Ci pomóc?
Pracujemy od poniedziałku do piątku
w godzinach od 8:00 do 17:00
Więcej z naszego bloga
