W dniu 14.06.2022 r. prezydent podpisał nowelizację ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z ustawą nowelizującą podatnicy, którzy w 2022 r. wybrali do opodatkowywania swoich dochodów ryczałt lub podatek liniowy, będą mogli dokonać zmiany tej formy opodatkowana na podatek wg skali. Doradcy podatkowi podkreślają, że zmiana taka może być kusząca z uwagi na obniżenie stawki podatku PIT z 17% do 12% dla dochodów zamykających się w progu 120 tys. zł. Nie mniej jednak dochód przekraczający ten próg nadal będzie opodatkowany wysoką 32% stawką podatku.

W jaki sposób dokonać zmiany w przypadku podatku liniowego?

Ustawodawca nie przewidział jednego wspólnego sposobu zmiany formy opodatkowania dla wszystkich podatników. Występują bowiem pewne różnice pomiędzy podatnikami rozliczającymi się podatkiem liniowym a tymi, którzy wybrali ryczałt. Inne będą również nałożone na nich obowiązki.

Przedsiębiorcy rozliczający się liniowo będą mogli dokonać zmiany zasad opodatkowania ze skutkiem za cały rok. To oznacza, że będą zobowiązani opłacać podatek liniowy do końca roku. Natomiast po zakończeniu roku będą mogli wybrać, czy dochody za cały rok 2022 rozliczyć podatkiem liniowym, składając PIT-36L, czy wg skali podatkowej, składając PIT-36. W okresie od 1 stycznia do 2 maja 2023 r. (termin na złożenie deklaracji podatkowej w 2023 roku to 30 kwietnia wypadający w niedzielę), podatnicy będą mogli przekalkulować swoje rozliczenia podatkowe i podjąć decyzję co do formy opodatkowania tych dochodów. Wyboru należy dokonać z rozwagą, ponieważ jeśli podatnik złoży PIT-36L, tzn. wybierze podatek liniowy, nie będzie mógł dokonać zmiany.

Przykładowo: podatnik składa zeznanie roczne 20 lutego 2023 r., składając w urzędzie PIT-36L. Jednak pod namyśle i przekalkulowaniu rozliczeń podatkowych dochodzi do wniosku, że skala podatkowy była by opcją korzystniejszą. Niestety z uwagi na złożone już zeznanie podatkowe swojej decyzji zmienić już nie może.

Możliwość wyboru skali podatkowej po zakończeniu roku podatkowego oznacza, że podatnicy obowiązani są obliczać i wpłacać zaliczki na podatek do końca 2022 r. na dotychczasowych zasadach tzn. na zasadach podatku liniowego. Zaliczki te podatnicy wykażą w zeznaniu PIT-36 bez konieczności przeliczania ich według zasad obowiązujących przy opodatkowaniu według skali podatkowej. Decyzja co do wyboru skali podatkowej dla opodatkowania dochodów osiągniętych w 2022 r. dotyczyć będzie tylko tego roku. Zatem w roku 2023 podatnik nadal będzie mógłby być opodatkowany liniowo.

Co z podatnikami opodatkowanymi ryczałtem?

Dla przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych ustawodawca przewidział dwie opcje wyboru. Ryczałtowcy będą mogli:

1. dokonać wyboru na zasadach analogicznych jak przedsiębiorcy rozliczający się liniowo, tzn. ze skutkiem za cały rok, deklarując swoją decyzję w rocznym zeznaniu podatkowym. Możliwość wyboru skali podatkowej po zakończeniu roku podatkowego oznacza, że podatnicy obowiązani będą obliczać i wpłacać miesięcznie albo kwartalnie należny ryczałt na dotychczasowych zasadach. Ryczałt należny za grudzień lub ostatni kwartał 2022 r. podatnicy obowiązani będą wpłacić do końca lutego 2023r. W okresie od 1 stycznia do 2 maja 2023 r. będą mogli podjąć decyzję co do formy opodatkowania tych dochodów (przychodów), składając odpowiednio zeznanie PIT-36 lub PIT-28. Jeśli jednak przedsiębiorca złoży w ustawowym terminie PIT-28, w którym wykaże przychody opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, to nie będzie mógł już zmienić tej decyzji i wybrać skali podatkowej dla opodatkowania tych samych przychodów. Podatnicy, którzy dokonają wyboru skali podatkowej w zeznaniu PIT-36, należny i wpłacony ryczałt od przychodów ewidencjonowanych za poszczególne miesiące albo kwartały 2022 r. wykażą jako miesięczne albo kwartalne zaliczki na podatek. Podatnicy nie będą więc obowiązani do wyliczania należnych w 2022 r. zaliczek według zasad obowiązujących przy opodatkowaniu według skali podatkowej. Ryczałtowcy będą mieli jednak dodatkowy obowiązek. W przypadku wyboru skali konieczne będzie zaprowadzenie za cały rok podatkowy 2022 księgi przychodów i rozchodów w miejsce ewidencji przychodów. Dla wielu przedsiębiorców może być to trudne, jeśli za pierwsze półrocze 2022 r. nie gromadzili faktur kosztowych dokumentujących poniesione wydatki.

• dokonać wyboru skali podatkowej ze skutkiem od 1 lipca 2022 r. W tym celu konieczne będzie złożenie w terminie do 22 sierpnia 2022 r. oświadczenia o rezygnacji z opodatkowania przychodów osiągniętych w okresie od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia 2022 r. ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Przedsiębiorcy, którzy złożą takie oświadczenie, drugie półrocze rozliczą na zasadach podatku wg skali, zaprowadzając od 1 lipca podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz wpłacając zaliczki na podatek obliczane od dochodu wg. skali podatkowej. Natomiast po zakończeniu roku obowiązani będą złożyć dwa zeznania roczne, tj. PIT-28, w którym wykażą przychody osiągnięte od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 r., oraz PIT-36, w którym wykażą dochody osiągnięte w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2022 r.

• natomiast podatnicy osiągający w 2022 r. przychody z tzw. najmu prywatnego (np. najmu nieruchomości poza działalnością gospodarczą), którzy opłacali w trakcie roku ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z tego tytułu, będą mogli po zakończeniu roku wybrać opodatkowanie według skali podatkowej. Wyboru tego podatnicy dokonają w zeznaniu rocznym PIT-36.

A co ze składką zdrowotną?

Niestety zmiana formy opodatkowania z podatku liniowego lub ryczałtu na podatek wg. skali wymusi również zmianę wysokości należnej składki zdrowotnej. Nasi doradcy podatkowi przypominają, że przedsiębiorcy opodatkowani liniowo płacą ją w wysokości 4,9% od dochodu, ryczałtowany mają stałą składkę w określonych widełkach przychodu, natomiast ci opodatkowany podatkiem progresywnym w wysokości 9% uzyskanego dochodu. Zatem zmiana formy opodatkowana będzie wiązała się również ze zmianą zasad naliczania i wysokością składki zdrowotnej, co najprawdopodobniej będzie skutkowało koniecznością dopłaty w rocznym rozliczeniu.