Leasing, jako popularna forma finansowania aktywów, może znacząco wpływać na strukturę bilansu oraz wyniki finansowe firmy. W kontekście obowiązujących standardów rachunkowości oraz dynamicznie zmieniającego się otoczenia prawno-finansowego, właściwe ujęcie leasingu w bilansie staje się nie tylko wymogiem formalnym, ale również strategicznym wyzwaniem. Kiedy przedsiębiorca musi stosować reguły bilansowe?

Leasing w ujęciu bilansowym

W pierwszej kolejności należy wskazać, że pojęcie leasingu jest rozpatrywane oddzielne na gruncie przepisów prawa podatkowego i bilansowego. Aby leasing mógł być uznany za leasing finansowy na gruncie prawa bilansowego, muszą zostać spełnione przesłanki wyrażone w art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości (dalej jako „u.o.r.”).

Leasing finansowy

Stosownie do wyżej przywołanego art. 3 ust. 4 u.o.r., jeżeli jednostka przyjęła do używania obce środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne na mocy umowy, zgodnie z którą jedna ze stron, zwana dalej “finansującym”, oddaje drugiej stronie, zwanej dalej “korzystającym”, środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne do odpłatnego używania lub również pobierania pożytków na czas oznaczony, środki te i wartości zalicza się do aktywów trwałych korzystającego, jeżeli umowa spełnia co najmniej jeden z następujących warunków:

• przenosi własność jej przedmiotu na korzystającego po zakończeniu okresu, na który została zawarta;
• zawiera prawo do nabycia jej przedmiotu przez korzystającego, po zakończeniu okresu, na jaki została zawarta, po cenie niższej od wartości rynkowej z dnia nabycia;
• okres, na jaki została zawarta, odpowiada w przeważającej części przewidywanemu okresowi ekonomicznej użyteczności środka trwałego lub prawa majątkowego;
• suma opłat, pomniejszonych o dyskonto, ustalona w dniu zawarcia umowy i przypadająca do zapłaty w okresie jej obowiązywania, przekracza 90% wartości rynkowej przedmiotu umowy na ten dzień;
• zawiera przyrzeczenie finansującego do zawarcia z korzystającym kolejnej umowy o oddanie w odpłatne używanie tego samego przedmiotu lub przedłużenia umowy dotychczasowej, na warunkach korzystniejszych od przewidzianych w dotychczasowej umowie;
• przewiduje możliwość jej wypowiedzenia, z zastrzeżeniem, że wszelkie powstałe z tego tytułu koszty i straty poniesione przez finansującego pokrywa korzystający;
• przedmiot umowy został dostosowany do indywidualnych potrzeb korzystającego. Może on być używany wyłącznie przez korzystającego, bez wprowadzania w nim istotnych zmian.

W przypadku, gdy spełniony zostanie co najmniej jeden z powyższych warunków, oddane do używania środki trwałego lub wartości niematerialne i prawne podlegają zaliczeniu u finansującego do aktywów finansowych odpowiednio jako inne długoterminowe bądź krótkoterminowe aktywa.

Uproszczenia w zakresie wyceny

Ustawodawca wprowadził wyjątek od stosowania wyżej opisanych reguł i w art. 3 ust. 6 wskazał, że jednostki, z wyjątkiem jednostek, o których mowa w ust. 1e pkt 1-6, które za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

• 25 500 000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
• 51 000 000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
• 50 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty

– mogą dokonywać kwalifikacji umów, o których mowa w ust. 4, według zasad określonych w przepisach podatkowych i nie stosować przepisów ust. 4 i 5.

Takie podmioty mogą zatem dokonywać kwalifikacji umów leasingu wyłącznie według zasad określonych w przepisach podatkowych, bez konieczności stosowania reguł określonych w prawie bilansowym. Jest to również niezależne od formy organizacyjno-prawnej.

Obowiązek badania bilansu

Warto przy tym wskazać, że jeszcze do 2015 roku obowiązek ujawniania przedmiotu leasingu w księgach rachunkowych jako środek trwały był zależny od obowiązku badania sprawozdania finansowego. Obecnie, jednostka może podlegać obowiązkowi badania sprawozdania finansowego (w tym bilansu), a jednocześnie nie spełniać warunków (limitów) określonych w art. 3 ust. 6 u.o.r. i nie rozpoznawać leasingu jako leasing finansowy. Jednakże, na marginesie należy dodać, że kierownik jednostki może podjąć w tym zakresie odmienną decyzję i ujmować leasing jako finansowy pomimo braku takiego obowiązku.

Pamiętaj że dla bezpieczeństwa, najlepiej skontaktować się z doradcą podatkowym.