Niskie stawki, prosta ewidencja oraz kwotowo określona składka zdrowotna – to główne czynniki, które zachęcają przedsiębiorców do wybierania ryczałtu jako formy opodatkowania. Dodatkowo w 2022 r. limit przychodów na ryczałcie wzrósł z 250 tys. do 2 mln euro. Oznacza to, że może z niego skorzystać znacznie większa ilość firm niż w latach ubiegłych. Jednakże czy każdemu się to opłaci?

Jeśli nie ryczałt, to co?

Podatnicy w Polsce mają do wyboru kilka rodzajów rozliczeń podatkowych. Po pierwsze – opodatkowanie na zasadach ogólnych obejmujące skalę podatkową oraz podatek liniowy. W przypadku skali podatkowej istnieje próg podatkowy, którego przekroczenie zwiększa stawkę podatku z 17% na 32% (obecnie ta kwota wynosi  120 tys. zł). Podatek liniowy charakteryzuje się jedną stawką wynoszącą 19%. Jest on atrakcyjny głównie dla osób o najwyższych dochodach – dużo powyżej 120 tys. zł na rok. Drugą formą jest rzeczony ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Trzecią alternatywą jest karta podatkowa, z której powoli się rezygnuje – obecnie mogą z niej skorzystać tylko podatnicy kontynuujący opodatkowanie w tej formie.

Komu opłaci się ryczałt od przychodów ewidencjonowanych?

Jak już wspomniano na wstępie, ryczałt wyróżnia się niższymi stawkami podatku (od 2% do 17%). Jednak podatek w tym przypadku jest naliczany od przychodów (a nie od dochodów jak to ma miejsce w rozliczeniu na zasadach ogólnych). Oznacza to, że przedsiębiorcy posiadający wysokie koszty działalności gospodarczej powinni wybrać inną formę opodatkowania. Brak możliwości odliczenia koszów uzyskania przychodu to zdecydowanie największa wada ryczałtu ewidencjonowanego.

Znaczenie ma również wysokość stawki ryczałtu, a ta zależy od rodzaju działalności i jest określona w ustawie. Najniższe stawki dotyczą sprzedaży nieprzemysłowego przetwórstwa produktów roślinnych i zwierzęcych (2%) i usług związanych z produkcją zwierzęcą (3%). 5,5% podatku zapłacą firmy zajmujące się robotami budowlanymi, działalnością wytwórczą lub przewozem ładunków. Ryczałt opłaci się osobom prowadzącym działalność gastronomiczną oraz najmującym nieruchomości. Tu stawka wyniesie 8,5%. (Jednakże w przypadku najmu stawka ta obowiązuje do kwoty 100 000 zł. Po jej przekroczeniu ulega zwiększeniu do 12,5%). Pozostałe stawki to:

• 10% dla usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek
• 12% usługi związane z wydawaniem oprogramowania systemowego i użytkowego, doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego
• 14% usługi zdrowotne, architektoniczne, inżynierskie, specjalistyczne projektowanie
• 15% niektóre usługi niematerialne: reklamowe, fotograficzne, pośrednictwo w handlu hurtowym
• 17% wolne zawody.

W ryczałcie nie można odliczyć składki zdrowotnej od podatku. Założenia Nowego Ładu sprawiły, że prosty do tej pory ryczałt nieco się skomplikował. A to za sprawą wprowadzenia trzech stawek składki zdrowotnej opartych na przychodach. Jeżeli roczne przychody nie przekraczają 60 tys. zł składka wyniesie obecnie 335,94 zł. Jeżeli przychody mieszczą się w przedziale 60-300 tys. zł to 559,89 zł. Jeżeli przekraczają 300 tys. zł – 1007,81 zł. Niezadowolenie budzi fakt, iż w przypadku przekroczenia w którymś momencie danego progu przychodów przedsiębiorca musi wyrównać różnicę w składkach zdrowotnych za wszystkie miesiące prowadzenia działalności w danym roku podatkowym (a nie tylko za te miesiące z nadwyżką).

Ryczałt nie dla wszystkich

Katalog firm mogących skorzystać z takiej uproszczonej formy rozliczenia jest szeroki. W tej formie mogą być opodatkowani zarówno samozatrudnieni, jak i spółki cywilne oraz jawne.

Z ryczałtu nie skorzystają natomiast osoby zatrudnione na umowę o pracę, umowę zlecenie czy umowę o dzieło świadczące usługi na rzecz byłego pracodawcy. Takiej formy opodatkowania nie mogą też wybrać właściciele kantorów, aptekarze, handlarze częściami samochodowymi, gorzelnie, a także ci, których przychody w poprzednim roku przekroczyły 2 mln euro.

Którą stawkę wybrać?

Podatnik chcący zmienić formę opodatkowania na ryczałt ewidencjonowanym musi zgłosić to do Urzędu Skarbowego do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy  w danym roku podatkowym przychód (lub do końca roku podatkowego – jeżeli przychód został osiągnięty w grudniu).

Korzystający z ryczałtu, musi sam określić stawkę, która go dotyczy. Wbrew pozorom nie jest to takie proste. Przede wszystkim należy ustalić właściwy symbol Polskiej Kwalifikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Można to zrobić, korzystając z wyszukiwarki na stronie GUS lub zwrócić się do GUS-u z wnioskiem o wydanie informacji dotyczących standardów klasyfikacyjnych. Wprawdzie nie jest to decyzja administracyjna, ale może stanowić argument w przypadku sporu z organami podatkowymi.

Dogodnym rozwiązaniem jest zwrócenie się do Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej. Ważne, aby we wniosku skrupulatnie opisać czym przedsiębiorstwo się zajmuje, bo wydana interpretacja będzie się odnosiła do stanu faktycznego.

Jak widać ryczałt ewidencjonowany, dla wielu firm, jest świetnym rozwiązaniem. Decyzję o wyborze takiej formy opodatkowania powinna jednak poprzedzić solidna kalkulacja, a także konsultacja ze specjalistami z biura doradztwa podatkowego. Nie zawsze to, co prostsze, będzie się opłacało.